KG:202:2023:28 Bruikleen en leasing van een hulpmiddel en uitgaven voor specifieke zorgkosten

Aanleiding                                            

Sommige verzekeraars sluiten contracten af met audiciens voor gehoorapparaten in bruikleen. Men biedt aan de verzekerde aan dat als deze akkoord gaat met bruikleen van een gehoorapparaat, deze niet te maken krijgt met een eigen risico van de zorgverzekering. De Zorgverzekeringswet en lagere regelgeving biedt daar ook ruimte voor.

Ook komt het voor dat mensen een gehoorapparaat leasen bij een audicien. Men sluit bijvoorbeeld een contract af voor drie jaar op basis van operational of financial lease.

In dit standpunt wordt ervan uitgegaan dat het gehoorapparaat een hulpmiddel is in de zin van artikel 6.17, eerste lid, onderdeel d, van de Wet inkomstenbelasting 2001 (hierna: Wet IB 2001).        

Vragen

1. Zijn de betalingen bij bruikleen van een hulpmiddel aftrekbaar als uitgaven voor specifieke zorgkosten?
2. Zijn de leasetermijnen bij operational lease van een hulpmiddel aftrekbaar als uitgaven voor specifieke zorgkosten?
3. Zijn de leasetermijnen bij financial lease van een hulpmiddel aftrekbaar als uitgaven voor specifieke zorgkosten?

Antwoorden

1. Nee, bij bruikleen zal geen sprake zijn van uitgaven die voor aftrek in aanmerking komen, omdat bruikleen om niet plaatsvindt en eventuele uitgaven voor een eigen bijdrage vallen onder de aftrekbeperking van artikel 6.18 Wet IB 2001.
2. Ja, voor zover geen aanspraak kan worden gemaakt op een vergoeding van de kosten en er geen sprake is van eigen risico of een eigen bijdrage zijn de leasetermijnen bij operational lease aftrekbaar als uitgaven voor specifieke zorgkosten.
3. Ja, bij financial lease is op het moment van aangaan van de financial-leaseovereenkomst het totaal van de leasetermijnen verminderd met de daarin begrepen rente en kosten van de lening aftrekbaar als uitgaven voor specifieke zorgkosten. In bepaalde situaties moet rekening worden gehouden met afschrijving. Ook bij financial lease geldt dat geen aftrek mogelijk is voor zover een aanspraak bestaat op een vergoeding of sprake is van een aftrekbeperking in de zin van artikel 6.18 Wet IB 2001.

Beschouwing

In artikel 6.17, eerste lid, Wet IB 2001 worden uitgaven voor specifieke zorgkosten gedefinieerd als uitgaven die wegens ziekte en invaliditeit zijn gedaan voor in dat artikellid limitatief opgesomde posten. In onderdeel d van artikel 6.17, eerste lid, Wet IB 2001 worden genoemd de andere (dan farmaceutische) hulpmiddelen, voor zover deze hulpmiddelen van een zodanige aard zijn dat zij hoofdzakelijk door zieke of invalide personen worden gebruikt (hierna: andere hulpmiddelen).

Bruikleen

In artikel 7A:1777 van het Burgerlijk Wetboek is bepaald dat bij een bruikleenovereenkomst een zaak om niet in gebruik wordt gegeven. Met andere woorden: bij bruikleen is geen tegenprestatie verschuldigd. Hieruit volgt dat in principe geen andere vergoeding is verschuldigd bij een bruikleenovereenkomst. Door de zorgverzekeraar mag bij een bruikleenovereenkomst wel een eigen bijdrage worden gevraagd. Deze eigen bijdrage is echter niet aftrekbaar op grond van artikel 6.18 Wet IB 2001.

Bij bruikleen van een hulpmiddel zal geen sprake zijn van uitgaven die voor aftrek in aanmerking komen, omdat bruikleen om niet plaatsvindt en een eventuele eigen bijdrage valt onder de aftrekbeperking van artikel 6.18 Wet IB 2001.

Operational lease

Operational lease van een hulpmiddel is vergelijkbaar met de huur van een hulpmiddel; het hulpmiddel blijft eigendom van de verhuurder. Op grond van artikel 6.17, eerste lid, onderdeel d, Wet IB 2001 moet het gaan om uitgaven voor andere hulpmiddelen. Betalingen van met huur vergelijkbare leasetermijnen bij operational lease van andere hulpmiddelen vallen daar redelijkerwijs ook onder. Voor zover geen aanspraak bestaat op een vergoeding en er geen sprake is van een eigen risico of een eigen bijdrage, zijn die betalingen te beschouwen als uitgaven voor specifieke zorgkosten.

Financial lease

Anders dan operational lease dat vergelijkbaar is met huur, kan financial lease het beste worden gezien als een lening (met onderpand). De betalingen van leasetermijnen bij financial lease van een ander hulpmiddel zijn geen uitgaven voor een ander hulpmiddel, maar zijn te beschouwen als (niet aftrekbare) betalingen voor rente en aflossing van een geldlening.

Bij financial lease wordt de belastingplichtige bij het aangaan van de leaseovereenkomst niet alleen economisch eigenaar van het andere hulpmiddel, maar gaat hij ook een lening daarvoor aan. Daarmee is sprake van verrekening in de zin van artikel 6.40, eerste lid, onderdeel b, Wet IB 2001 en dat is bepalend voor het aftrekmoment. Op het moment van aangaan van een financial-leaseovereenkomst voor een ander hulpmiddel bestaat daarom in principe recht op aftrek van uitgaven voor specifieke zorgkosten, voor zover geen aanspraak bestaat op een vergoeding en er geen sprake is van een aftrekbeperking in de zin van artikel 6.18 Wet IB 2001. Hierbij moet wel worden bedacht dat niet de volledige leasetermijnen alsdan voor aftrek als uitgaven voor een ander hulpmiddel in aanmerking komen, maar slechts het totaal van de leasetermijnen nadat daarop de rente en de kosten van de lening in mindering zijn gebracht.

Het voorgaande inzake financial lease is enkel van toepassing op andere hulpmiddelen waarop niet wordt afgeschreven. Indien het een ander hulpmiddel betreft waarop moet worden afgeschreven, is het feitelijke moment van betaling en/of verrekening niet van belang. In dat geval wordt enkel de afschrijving die aan het belastingjaar is toe te rekenen in aanmerking genomen.