KG:213:2022:1 Schadevergoedingen X mogen worden gepassiveerd

Aanleiding

Door de gaswinning door X vinden in de provincie Groningen aardbevingen plaats. Het gebied waar de (meeste) aardbevingen plaatsvinden is aangewezen als aardbevingsgebied. X is op basis van artikel 33 van de Mijnbouwwet verplicht schade die is ontstaan als gevolg van deze aardbevingen te vergoeden in het aardbevingsgebied. Y bezit woningen in het aardbevingsgebied. Een deel van haar woningen zijn gekwalificeerd als “potentieel onveilig” als gevolg van de aardbevingen.

X heeft in het kader van haar verantwoordelijkheid voor deze aardbevingen met Y overeenkomsten gesloten. In deze overeenkomsten is onder andere opgenomen dat:

• Y verplicht is haar “potentieel onveilige” woningen te slopen;
• Y verplicht is nieuwe (aardbevingsbestendige) woningen te bouwen; en
• X verplicht is de sloop- en nieuwbouwkosten te vergoeden voor de in de overeenkomsten opgenomen bedragen.

Niet in alle overeenkomsten staat expliciet opgenomen dat Y de ontvangen vergoeding moet terugbetalen indien zij haar verplichtingen niet nakomt. Aangezien in de overeenkomsten met X de verplichtingen van Y duidelijk staan aangegeven, kan worden aangenomen dat zij op basis van civiel recht verplicht is tot terugbetaling bij het niet nakomen van haar verplichtingen.

Vraag

Moet Y de gehele vergoeding direct en ineens als bate nemen?

Antwoord

Nee. Tegenover de vergoeding die zij ontvangt vanuit X staat de verplichting tot sloop en nieuwbouw. Hierdoor staat op de balans tegenover de (te) ontvangen vergoeding een passiefpost van dezelfde grootte wegens de benodigde uitgaven voor de sloop en nieuwbouw.

Beschouwing

Transitorische passiefpost / vooruitontvangen vergoeding

Y ontvangt een (recht op een) vergoeding en tegelijkertijd een verplichting tot het slopen en bouwen van woningen. Een ontvangst loopt in beginsel als een bate door de winst- en verliesrekening, tenzij een passiefpost kan of moet worden opgenomen in de winstbepalende balans.

Een vorm van een transitorische passiefpost wordt in de literatuur ook wel de ‘vooruitontvangen vergoeding’ genoemd. Een vooruitontvangen vergoeding kan gepassiveerd worden indien (a) een vergoeding is gegeven (b) voor toekomstige verrichtingen die (c) juridisch afdwingbaar zijn. Zie in dit verband de conclusie ECLI:NL:PHR:2011:BQ6163 bij het arrest van de Hoge Raad van 11 november 2011.

Toestaan opname transitorische passiefpost / vooruitontvangen vergoeding

In deze casus is sprake van (a) een (schade)vergoeding die is gegeven voor (b) toekomstige verrichtingen, zijnde het slopen en bouwen van woningen die (c) juridisch afdwingbaar zijn.

Het is dus mogelijk voor Y om tegenover de vergoeding een transitorische passiefpost op te nemen voor hetzelfde bedrag. Hierdoor is het mogelijk voor Y om niet ineens de bate van de vergoeding in de winst op te nemen.

Verwerking transitorische passiefpost / Vooruitontvangen vergoeding

Y is verplicht tot sloop en nieuwbouw. Dit is ook de reden voor het opnemen van de passiefpost. Wanneer Y kosten maakt met betrekking tot het voldoen aan haar verplichting, dan dient zij haar passiefpost met eenzelfde bedrag te laten afnemen. Dit betekent dat zij de uitgaven niet activeert bij de kostprijs van haar bedrijfsmiddelen.

Alleen indien de passiefpost volledig is afgenomen, moeten de gemaakte sloop en/of bouwkosten voor de bedrijfsmiddelen worden geactiveerd bij de kostprijs van de betreffende bedrijfsmiddelen.